Η εξέλιξη της κατοικίδιας γάτας

Η εξέλιξη της κατοικίδιας γάτας δεν είναι τόσο απλοϊκή, όσο θα περίμενε κανείς. Η επιστήμη του 21ου αιώνα έχει φωτίσει ορισμένες πτυχές της εξημέρωσής της, αλλά η γενεαλογία της παραμένει θολό τοπίο. Εν ολίγοις, το πιο πιθανό είναι όλες οι γάτες να προήλθαν από τον προϊστορικό προαίλουρο (Proailurus) η οποία ήταν είτε η τελευταία πρόδρομη γάτα είτε η πρώτη γάτα.

Γενεαλογικό δέντρο

Όλες οι γάτες ανήκουν την οικογένεια των αιλουροειδών Felidae. Η οικογένεια Felidae αποτελείται από δύο ζώσες υποοικογένειες, την Pantherinae (περιλαμβάνει: τζάγκουαρ, λιοντάρια, τίγρεις και λεοπαρδάλεις) και την Felinae (περιλαμβάνει: λύνγκας, τσίταχ, οσελότους, κούγκαρ και οικόσιτες γάτες). Υπήρχε και μια τρίτη υποοικογένεια αιλουροειδών, η Machairodontinae, που δεν υπάρχει πια εν ζωή. Όλα αυτά τα είδη αιλουροειδών συνδέονται με έναν κοινό πρόγονο, τον Pseudaelurus. Ο προκάτοχός του, ο προαίλουρος, μάλλον είναι το πρώτο πραγματικό αιλουροειδές.

Οι πρώτες γάτες

Ο Pseudaelurus ήταν μια προϊστορική γάτα που έζησε στην Ευρασία και τη Βόρεια Αμερική πριν από περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια. Είχε μικρές διαστάσεις και κοντά πόδια όπως η νυφίτσα. Πέθανε πριν από περίπου 8 εκατομμύρια χρόνια. Στην επιστημονική βιβλιογραφία αναφέρεται ως το βασικό απόθεμα της οικογένειας Felidae.
Ο προκάτοχός του ήταν ο Proailurus που έζησε στην Ευρασία περίπου 25 εκατομμύρια χρόνια πριν. Ο Proailurus ήταν λίγο μεγαλύτερος από μια κατοικίδια γάτα. Είχε μακριά ουρά και πιθανώς να κρεμόταν από τα δέντρα. Κάποιοι επιστήμονες την θέτουν ως βασικό απόθεμα της υπεροικογένειας Feliformia, που περιλαμβάνει την οικογένεια Felidae και άλλα παρόμοια ζώα, ενώ κάποιοι άλλοι το βαφτίζουν σαν το πρώτο πραγματικό αιλουροειδές.

Όλες οι γάτες, μικρές και μεγάλες

Όλες οι γάτες, δηλαδή όλα τα αιλουροειδή, μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά. Αυτό μπορεί να φαντάζει κάπως περίεργο, αν συγκρίνετε την κατοικίδια γάτα σας με μια τίγρη, να θυμάστε, όμως, πως ο όρος “μεγάλες γάτες” δεν έχει καμία βιολογική σημασία πέραν της διάκρισης λόγω μεγέθους. Θα βοηθούσε, αν είχατε κατά νου ότι οι ομοιότητες που βρέθηκαν σε αρχαία κατάλοιπα γατών καθιστούν την ανίχνευση της γενεαλογίας τους αρκετά δύσκολη. Σε κάθε περίπτωση, όλες οι γάτες είναι υποχρεωτικά σαρκοφάγες (πρέπει να τρώνε κρέας), πολλές είναι κοινωνικές και κάποιες είναι και νυκτόβιες. Τέλος, κανένα μέλος της οικογένειας Felidae δεν έχει υποδοχείς γεύσης για την αναγνώριση της γλυκύτητας.

Σχέσεις εξημέρωσης

Οι γάτες ταξίδεψαν από την Ευρασία στη Βόρεια Αμερική και ξανά πίσω πολλές φορές στη διάρκεια της προϊστορίας και, σύμφωνα με τις επιστημονικές μελέτες του 21ου αιώνα, εξαπλώθηκαν σε όλον τον κόσμο εκατομμύρια χρόνια πριν.

Η εξημέρωση της κατοικίδιας γάτας συνέβη πολύ πιο πρόσφατα. Οι επιστήμονες συνήθιζαν να θεωρούν πως οι Αιγύπτιοι ήταν οι πρώτοι που εξημέρωσαν τις γάτες πριν από περίπου 3.600 χρόνια. Νέα στοιχεία αναφέρονται σε κατοικίδιες γάτες που υπήρχαν ακόμα και 10.000 χρόνια πριν. Επιστήμονες χρησιμοποίησαν στοιχεία του DNA για να χαρτογραφήσουν όλες τις γάτες, μικρές και μεγάλες. Έχουν εντοπιστεί συνολικά 37 είδη τα οποία εξελίχθηκαν από Pseudaelurus και κατ’ επέκταση από Proailurus.